احمدرضا جلالی و پرونده‌ای پرابهام
پرونده قضایی احمدرضا جلالی، پزشک ایرانی-سوئدی، به یکی از پیچیده‌ترین پرونده‌های امنیتی دهه اخیر تبدیل شده است. این پژوهشگر مدیریت بحران که در اردیبهشت ۱۳۹۵ طی سفر علمی به ایران بازداشت شد، در مسیر پرپیچ‌وخمی از اتهامات سیاسی و بین‌المللی گرفتار آمده است.
زمینه‌های بازداشت و اتهامات اولیه
بر اساس شواهد موجود، آقای جلالی هنگام خروج از کشور برای شرکت در یک کنفرانس علمی در کرج، با اتهاماتی مانند:
ارتباط با دولت متخاصم
همکاری با سرویس‌های اطلاعاتی خارجی
نقش در عملیات ترور دانشمندان هسته‌ای
مواجه شد. خانواده او تاکید دارند این سفرها پیشتر بارها بدون مشکل انجام می‌گرفته است.
فرآیند قضایی پرچالش
دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی صلواتی، پس از ۹ ماه بازجویی در سلول انفرادی و بدون حضور وکیل مدافع، وی را متهم به محاربه و جرایم امنیتی دانست. نکته قابل تامل، پخش اعترافات تلویزیونی او در پرونده‌ای با عنوان «تیشه بر ریشه» بود که بعدها توسط خودش تکذیب شد.
ابعاد بین‌المللی پرونده
واکنش‌های جهانی به حکم اعدام
صدور حکم اعدام برای احمدرضا جلالی با موجی از اعتراضات بین‌المللی همراه شد:
اعتراض ۷۴ برنده جایزه نوبل
درخواست رسمی سازمان ملل برای توقف حکم
تحریم شدن جایزه حقوق بشر ایران بخاطر این پرونده
کارت سیاسی در بازی دیپلماتیک
نزدیکی زمان صدور حکم با پرونده‌های حساسی مانند محاکمه حمید نوری در سوئد و مساله اسدالله اسدی در بلژیک، شائبه استفاده ابزاری از این پرونده برای فشار سیاسی را تقویت کرد. تحلیلگران معتقدند جمهوری اسلامی از پرونده شهروندان دو تابعیتی به عنوان اهرم مذاکرات بین‌المللی استفاده می‌کند.
وضعیت کنونی و پیامدهای انسانی
شرایط بهداشتی نگران‌کننده
گزارشات متعدد از وضعیت جسمی وخیم آقای جلالی حکایت دارد:
ابتلای مشکوک به سرطان خون
مشکلات گوارشی حاد نیازمند جراحی
محرومیت از درمان تخصصی
آسیب‌های روانی بازداشت
خانواده او از فشارهای روانی شدید شامل:
محدودیت تماس تلفنی
ممانعت از حضور در مراسم خاکسپاری مادر
تهدیدهای مداوم به اجرای حکم
گزارش داده‌اند که وضعیت روانی این زندانی را به شدت متاثر کرده است.
نتیجه‌گیری: آینده نامشخص یک پرونده سیاسی
پرونده احمدرضا جلالی همچنان به عنوان نمادی از تقابل حقوق شهروندی و ملاحظات امنیتی باقی مانده است. پیچیدگی روابط دیپلماتیک ایران با غرب، احتمال استفاده ابزاری از این پرونده را افزایش داده است. کارشناسان حقوق بشر تاکید دارند حل این معضل نیازمند:
شفاف‌سازی فرآیندهای قضایی
احترام به اصول دادرسی عادلانه
اجتناب از سیاسی‌سازی پرونده‌های قضایی
است. سرنوشت احمدرضا جلالی نه فقط یک شهروند، که آزمونی برای حقوق بشردوستانه در سطح جهانی محسوب می‌شود.
