تاسیسات هسته‌ای فردو و ابعاد حملات اخیر
در نخستین ساعات بامداد اول تیر ۱۴۰۴، مراکز حیاتی غنی‌سازی اورانیوم ایران شاهد یکی از گسترده‌ترین عملیات نظامی دهه اخیر بود. حملاتی که با تمرکز بر سه کانون اصلی فردو، نطنز و اصفهان انجام شد، سؤالات بی‌شماری درباره آینده برنامه هسته‌ای منطقه ایجاد کرده است.
فردو؛ قلب تپنده غنی‌سازی ایران
مجموعه فردو با معماری منحصر به فرد زیرزمینی خود، همواره به عنوان امن‌ترین مرکز هسته‌ای کشور شناخته می‌شد. تحلیل داده‌های ماهواره‌ای نشان می‌دهد حداقل ۶ هدف اصلی در عمق ۸۰ متری زمین مورد اصابت قرار گرفته‌اند. استفاده از بمب‌های سنگرشکن جی‌بی‌یو-۵۷ با قابلیت نفوذ به لایه‌های بتنی ضخیم، نشان از برنامه‌ریزی دقیق مهاجمان دارد.
نطنز و اصفهان؛ حلقه‌های تکمیل کننده زنجیره هسته‌ای
تخریب سالن‌های غنی‌سازی UF۶ در نطنز
آسیب به تأسیسات تبدیل اورانیوم در اصفهان
از بین رفتن ذخایر سنگ معدن اورانیوم
تحلیل فنی سلاح‌های به کار رفته
بمب‌های ۱۳ تنی موسوم به «مادر همه بمب‌ها» قادر به ایجاد حفره‌هایی با عمق ۶۰ متر در سنگ‌های سخت هستند. کارشناسان نظامی معتقدند ترکیب این سلاح‌ها با سیستم‌های هدایت لیزری، دقت برخورد را تا ۹۸ درصد افزایش داده است.
پیامدهای استراتژیک حملات
تأخیر حداقل ۱۸ ماهه در برنامه غنی‌سازی
مشکلات تأمین سوخت رآکتور آب سنگین اراک
اختلال در زنجیره تولید سوخت هسته‌ای
نظر کارشناسان بین‌المللی
دایا دولزیکووا از مؤسسه RUSI تأکید می‌کند: «توقف کامل برنامه هسته‌ای ایران نیازمند ترکیبی از فشارهای دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی است. حتی اگر ساختارهای فیزیکی نابود شوند، دانش فنی باقی خواهد ماند.»
آینده‌نگری اقدامات آتی
بررسی نقشه‌های به دست آمده از آرشیوهای امنیتی نشان می‌دهد مهاجمان از اطلاعات دقیقی درباره سیستم تهویه و مسیرهای انتقال مواد پرتوزا برخوردار بوده‌اند. این موضوع لزوم بازنگری کامل در استراتژی امنیتی تاسیسات هسته‌ای را گوشزد می‌کند.
نتیجه‌گیری
حمله به تاسیسات هسته‌ای فردو و مراکز مرتبط، فصل جدیدی در مناسبات منطقه‌ای گشوده است. اگرچه تأثیر کوتاه‌مدت این حملات کاهش ظرفیت غنی‌سازی است، ولی پایداری این نتایج نیازمند هماهنگی جامعه بین‌المللی است. تدابیر امنیتی پیشرفته، توسعه فناوری‌های بومی و تنوع‌بخشی به مکان‌های استقرار تأسیسات، می‌تواند از تکرار چنین رویدادهایی جلوگیری کند.
