زاگرس؛ دیوار طبیعی ایران از غرب تا جنوب
رشته‌کوه زاگرس به عنوان طولانی‌ترین سلسله جبال ایران، نقشی حیاتی در شکل‌گیری تمدن‌های باستانی و اکوسیستم منحصر به فرد کشور ایفا می‌کند. این دیوار طبیعی عظیم که از ترکیه تا خلیج فارس امتداد دارد، زیستگاه گونه‌های نادر گیاهی و جانوری است.
ساختار زمین‌شناسی شگفت‌انگیز زاگرس
زاگرس حاصل برخورد صفحات تکتونیکی اوراسیا و عربستان است که طی میلیون‌ها سال شکل گرفته است. این منطقه به سه بخش شمالی، مرکزی و جنوبی تقسیم می‌شود:
زاگرس شمالی: با قلل مرتفع مانند اشترانکوه (4100 متر)
زاگرس مرکزی: شامل زردکوه بختیاری (4221 متر) و دریاچه گهر
زاگرس جنوبی: با بلندترین قله دنا (4409 متر)
اکوسیستم بی‌نظیر زاگرس
تنوع ارتفاعی زاگرس باعث ایجاد میکرواقلیم‌های مختلف شده است:
جنگل‌های بلوط غرب کشور
مراتع ییلاقی سرسبز
رویشگاه گیاهان دارویی کمیاب
زیستگاه پلنگ ایرانی و خرس قهوه‌ای
نقش حیاتی در تمدن‌سازی
غارنشینان 100,000 سال پیش تا تمدن‌های ایلامی و مادها، همگی از مواهب زاگرس بهره برده‌اند. این منطقه به دلیل:
منابع آب شیرین (50% آب کشور)
خاک حاصلخیز
معادن غنی
همواره مرکز تجمع تمدن‌ها بوده است.
چالش‌های پیش روی زاگرس
این اکوسیستم ارزشمند با تهدیدات جدی روبرو است:
تخریب جنگل‌ها برای سوخت
چرای بی‌رویه دام
فعالیت‌های معدنی غیراصولی
تغییرات آب و هوایی
نتیجه‌گیری: حفاظت از میراث طبیعی ایران
زاگرس به عنوان ستون فقرات اکولوژیک ایران، نیازمند برنامه‌ریزی جامع برای حفظ منابع آبی، تنوع زیستی و جلوگیری از فرسایش خاک است. توسعه اکوتوریسم مسئولانه و مشارکت جوامع محلی می‌تواند راهکاری موثر برای حفاظت از این گنجینه طبیعی باشد.
